Hieronder vind je een repertoire-lijst met zo’n 300 titels van toneelstukken uit de theatergeschiedenis.
Een REPERTOIRE-LIJST geeft een selectie van schrijvers en titels, om een beeld te geven van de ontwikkelingen uit de afgelopen 2500 jaren. Daarmee is dan meteen duidelijk dat het onmogelijk is om een selectie voor te schotelen die iedereen volledig kan delen. Daartoe doen we dan ook geen enkele poging. De lijst kan makkelijk kleiner, groter en anders worden opgesteld. Iedereen zal wel iets missen of juist overbodig vinden. Er bestaan dan ook vele varianten van dergelijke repertoire-overzichten. Maar wie bij tijd en wijle zulke lijsten vergelijkt en zelf ook door het theatrale landschap op zoek gaat, zal uiteindelijk door alle bomen het bos wel ontdekken.
Verder bestaan er ook boeken die men Schauspielführer noemt – een vakterm waarvan (mij) geen Nederlandse vertaling bekend is. Een Schauspielführer schetst een overzicht van de belangrijkste toneelstukken en -schrijvers, geplaatst binnen de historische ontwikkelingen van het theater en de maatschappij. Compacte informatie over de belangrijkste toneelschrijvers en hun oeuvre. Samenvattingen van de belangrijkste toneelstukken, met korte toelichting. Van honderden toneelschrijvers passeren zo duizenden toneelstukken kort en krachtig de revue. Onmisbare gids in het theaterlandschap.
Waar in Nederland zo’n catalogus schittert door afwezigheid, worden er in het buitenland juist zeer veel verschillende uitgaven aangeboden. In Duitsland vinden we in de boekhandel vele varianten. Zoals:
Reclams Schauspielführer. Reclams Kleiner Schauspielführer. Knaurs Schauspielführer. Georg Hensel Schauspielführer von der Antike bis zur Gegenwart. Harenberg Schauspielführer. Karl Heinz Berger Schauspielführer. Jugendtheaterstücke, ein kleiner Schauspielführer. Siegfried, Schauspielführer der Gegenwart. Der Gregorsche Schauspielführer.
Een Nederlands overzicht van het wereldrepertoire is niet te vinden.
Ter compensatie werd er wel ooit – in 2014 – een poging gedaan om een repertoire-lijst van het nationale oeuvre op te stellen. In het kader van het 50-jarige jubileum van het Instituut voor Theaterwetenschap in Amsterdam, onder het motto In Reprise, stelden 30 experts een lijst op van 100 Nederlandstalige toneelteksten, die volgens hen voor regelmatige heropvoering in aanmerking komen. Die lijst werd overigens niet expliciet aangeduid als “canon”, maar (simpel en bescheiden) als “lijst” of als “longlist” van het Nederlandstalige toneelrepertoire.
Daarnaast werd een enquête gehouden onder makers en liefhebbers van toneel: er werd gevraagd naar de speelbaarheid van het Nederlandse repertoire en naar de tien stukken die men graag weer opgevoerd zou zien. Dat resulteerde in een TOP 25 van uitverkoren Nederlandse toneelstukken.
Bij de overige uitkomsten van de enquête viel mij vooral op dat 94 % van de ondervraagden het helemaal eens was met de stelling dat de kennis van het Nederlandse repertoire slecht ontwikkeld is bij het publiek, terwijl 62% ook nog eens meldde dat de repertoire-kennis zeker ook slecht is bij regisseurs en acteurs! Een armzalige vertoning dus, maar ik vrees dat zo’n gebrek aan repertoirekennis typerend is voor het Nederlandse toneelwereldje… Hier schieten noodkreten tekort.
Op papier, in boekvorm, kent Nederland dus geen internationale repertoire-lijst. Wie op Google zoekt naar “repertoirelijst” kan eindeloos scrollen in een rij van vele honderden, duizenden repertoirelijsten, voor alle soorten muziek, alle instrumenten, voor concerten, bruiloften en partijen, maar dan zit er op internet nog niet één lijst met toneelstukken bij…. Kennelijk nog nooit van gehoord.
De repertoire-lijst die je hieronder vindt, is kennelijk absoluut uniek in zijn soort. Ongelofelijk, nietwaar?
Hieronder dan een aanzet tot een repertoire-lijst van het wereldtoneel – met geen andere pretentie dan een warme aansporing! Wel schiet het overzicht van de laatste decennia tekort – onvermijdelijk, dat is nog iets te dichtbij…. Tips voor aanvullingen zijn van harte welkom.
De toneelstukken die gekleurd worden aangegeven sluiten ieder op een eigen wijze aan bij mijn persoonlijke belangstelling en vakmatige ervaringen – en leveren zo uitgesproken mogelijkheden voor analytische aanpak in werkgroepen, cursussen, lesreeksen, etcetera..
REPERTOIRE-LIJST
ANTIEK GRIEKS
Aeschylos, Oresteia-trilogie, 458 v.Chr
1. Agamemnon
2. De Offerplengsters
3. De Eumeniden
Sophocles, Antigone, 442 v.Chr.
Sophocles, Koning Oedipus, 425 v.Chr.
Sophocles, Elektra, 413 v.Chr
Euripides, Medea, 431 v.Chr.
Euripides, De vrouwen van Troje, 415 v.Chr.
Euripides, Bacchanten, 405 v.Chr.
Aristophanes, De Wolken, 423 v.Chr.
Aristophanes, Lysistrata, 411 v.Chr.
Aristophanes, De Kikkers, 405 v.Chr.
ANTIEK ROMEINS
Plautus, Menaechmi (Tweelingen), jaartal onbekend
Plautus, Miles Gloriosus, jaartal onbekend
Plautus, Amphitryon, jaartal onbekend
MIDDELEEUWS
Anonymus, Esmoreit, eind 14e eeuw
Anonymus, Lanseloet van Denemerken, eind 14e eeuw
Anonymus, Elckerlijc, 15e eeuw
Anonymus, Mariken van Nieumeghen, + 1505
ENGELAND, Elisabethaans
Shakespeare, Romeo en Julia, 1595
Shakespeare, Midzomernachtsdroom, 1594
Shakespeare, Hamlet, 1602
Shakespeare, Othello, 1604
Shakespeare, Macbeth, 1605
Shakespeare, Koning Lear, 1606
Jonson, Volpone, 1605
SPANJE, Barok
Molina, Don Gil met de groene broek, 1617
FRANKRIJK, klassisistisch
Racine, Bérénice, 1670
Racine, Phaedra, 1677
FRANKRIJK, comedie
Molière, Tartuffe, 1664
Molière, De Mensenhater (De misantroop), 1666
Molière, De vrek, 1668
Molière, De ingebeelde zieke, 1673
ITALIE, Commedia dell’arte
Goldoni, Knecht van twee meesters, 1750
Gozzi, Turandot, 1764
NEDERLAND, Klassiek
Bredero, Spaanse Brabander, 1617
Huygens, Trijntje Cornelis, 1653
Vondel, Gijsbrecht van Amstel, 1637
Vondel, Lucifer, 1654
Vondel, Jephta of Offerbelofte, 1659
Vos, Medea, 1667
Van Focquenbroch, De min in het Lazarus-huys, 1670
De Swaen, De gecroonde leersse, of De verheerlijcte Schoenlappers, 1688
Langendijk, Het wederzijds huwelijksbedrog, 1720
DUITSLAND, Klassiek
Lessing, Minna von Barnhelm, 1767
Lessing, Emilia Galotti, 1772
Lessing, Nathan der Weise, 1779
Goethe, Iphigenie auf Tauris, 1779
Goethe, Faust deel I , 1788-1831
Goethe, Faust deel II, 1854
Goethe, Torquato Tasso, 1807
Schiller, List en liefde, 1784
Schiller, Don Carlos, 1787
Schiller, Maria Stuart, 1800
Von Kleist, De gebroken kruik, 1808
Von Kleist, Das Kätchen von Heilbronn, 1810
NATURALISME
Hauptmann, De bontjas, 1893
Hauptmann, De wevers, 1894
Hauptmann, Rose Bernd, 1903
IMPRESSIONISME
Schnitzler, Anatol, 1893
Schnitzler, De groene kakatoe, 1899
Schnitzler, Reidans, (1903) 1912
EXPRESSIONISME
Wedekind, Voorjaarsontwaken, (1891) 1906
Wedekind, Lulu, 1895
Bruckner, De ziekte die jeugd heet, 1929
SURREALISME
* Frankrijk
Vitrac, Victor of Kinderen aan de macht, 1928
* Spanje
Garcia Lorca, Bloedbruiloft, 1933
Garcia Lorca, Yerma, 1935
Garcia Lorca, Het huis van Bernarda Alba, 1945
* Verenigde Staten
Wilder, Onze kleine stad, 1938
ABSURDISME
* Frankrijk
Jarry, Ubu Roi, 1896
Arrabal, Picknick op het veld, 1959
Arrabal, Guernica, 1960
Arrabal, Onmogelijke liefdes, 1962
Arrabal, Bella Ciao, 1972
* Italië
Pirandello, Zes personages op zoek naar een schrijver, 1921
Pirandello, De man met de bloem in de mond, 1923
* Roemenië / Frankrijk
Ionesco, De kale zangeres, 1950
Ionesco, De les, 1951,
Ionesco, De stoel, 1954
Ionesco, Rhinoceros, 1959
Ionesco, De Koning sterft, 1963
* Polen
Mrozek, Striptease, 1960
Mrozek, Karel, 1961
Mrozek, Tango, 1964
.
19de – 20ste EEUW PER LAND
RUSLAND 19de – 20ste eeuw
Gogol, De Revisor, 1836
Gogol, Het huwelijk, 1842
Gorki, Nachtasyl, 1902
Gorki, Zomergasten, 1904
Tsjechov, De beer, 1888 (ook als FILM) – MXAT
Tsjechov, Het aanzoek, 1889 (ook als FILM) – MXAT
Tsjechov, De meeuw, 1896
Tsjechov, Oom Wanja, 1896
Tsjechov, Drie zusters, 1901
Tsjechov, De kersentuin, 1904
Majakovski, De wandluis, 1929
Majakovski, Het bad, 1930
NOORWEGEN 19de – 20ste eeuw
Ibsen, Peer Gynt, 1876
Ibsen, Nora, of Een poppenhuis, 1880
Ibsen, Spoken, 1883
Ibsen, De wilde eend, 1885
Ibsen, De vrouw van de zee, 1888
Ibsen, Hedda Gabler, 1890
Ibsen, John Gabriel Borkman, 1896
Fosse, Ik ben de wind, 2008
ZWEDEN 19de – 20ste eeuw
Strindberg, De vader, 1887
Strindberg, Freule Julie, 1888
Strindberg, Dodendans, 1900
Strindberg, Naar Damaskus, 1900-1916
Strindberg, Een droomspel, 1907
Norén, De nacht, de moeder van de dag, 1982
Norén, Een onderwereldse glimlach, 1984
DUITSLAND 19de – 20ste eeuw
Buchner, Danton’s dood, 1835
Büchner, Leonce en Lena, 1836 (1911)
Büchner, Woyzeck, 1837 (1913)
Brecht, Driestuiversopera, 1928
Brecht, Angst en Ellende in het Derde Rijk, 1938
Brecht, Moeder Courage en haar Kinderen, 1941
Brecht, De goede mens van Sezuan, 1943
Brecht, De Kaukasische Krijtkring, 1948
Brecht, Herr Puntila en zijn Knecht Matti, 1948
Fleisser, Pioniere in Ingolstadt, 1928, 1929, 1968 (ook als FILM, Fassbinder, 1971)
Müller, Traktor, 1955-1961
Müller, Die Bauern, 1964-1976
Müller, Zement, 1973
Müller, Die Hamletmaschine, 1979
Hochhuth, De plaatsbekleder, 1963
Hochhuth, De vroedvrouw, 1971
Weiss, Marat / De Sade, 1964
Handke, Publikumsbeschimpfung, 1966
Handke, Kaspar, 1968
Handke, De rit over het Bodenmeer, 1971
Fassbinder, De bittere tranen van Petra van Kant, 1971
Fassbinder, Het vuil, de stad, de dood, 1976
Kroetz, Agnes B., 1975
Kroetz, Het Nest, 1975
Bernhard, Minetti, 1976
Bernhard, Voor het pensioen, 1979
Brasch, Rotter, 1977
Strauss, Trilogie van het weerzien, 1977
Strauss, Groot en Klein, 1978
Achternbusch, Mijn Herbert, 1985
Loher, Blauwbaard – Hoffnung der Frauen, 1997
OOSTENRIJK 19de – 20ste eeuw
Von Horvath, Kasimir en Karoline, 1932
Von Horvath, Geloof, hoop, liefde, 1936
Wedekind, Voorjaarsontwaken, (1891) 1906
Schnitzler, Reidans, (1903) 1912
ZWITSERLAND 19de – 20ste eeuw
Frisch, Biedermann en de brandstichters, (+ Nachspiel) 1958
Frisch, Andorra, 1961
Dürrenmatt, Romulus de Grote, 1948
Dürrenmatt, Er komt een engel naar Babylon, 1953
Dürrenmatt, Het bezoek van de oude dame, 1956
ENGELAND 19de – 20ste eeuw
Wilde, Het belang van Ernst, 1895
Wilde, Salomé, 1896
Shaw, Majoor Barbara, 1905
Shaw, Pygmalion, 1913
Shaw, De heilige Johanna, 1923
Thomas, Onder het Melkwoud, 1954
Osborne, Look back in anger, 1956
Pinter, The birthday party, 1957
Pinter, De dienstlift, 1957
Pinter, De huisbewaarder, 1960
Pinter, The homecoming, 1964
Pinter, Bedrog, 1978 (ook als FILM)
Shaffer, The Royal Hunt of the Sun, 1964 (ook als FILM)
Shaffer, Equus, 1973 (ook als FILM)
Shaffer, Amadeus, 1979 (ook als FILM)
Stoppard, Rosencrantz en Guildenstern zijn dood, 1966
Stoppard, Hamlet in 15 minuten, 2007
Ayckbourn, Liefde half om half, 1969
Ayckbourn, Huis en tuin, 2000
Potter, De Bitterzoet, 1976
Potter, The Singing Detective, 2003
Marber, Closer, 1997 (ook als FILM: regie Nichols, 2004)
IERLAND 19de – 20ste eeuw
Beckett, Wachten op Godot, 1953
Beckett, Eindspel, 1957
Beckett, Krapp’s laatste band, 1958
Carr, Kattenmoeras, 1998
FRANKRIJK 19de – 20ste eeuw
Dumas fils, De dame met de camelia’s, 1852
Camus, Caligula, 1938-1945
Annouilh, Antigone, 1943
Sartre, Met gesloten deuren (Huis Clos), 1944
Sartre, La P….. respectueuse, 1946
Genet, De meiden, 1947
Genet, Het balkon, 1957
Obaldia, De overledene, 1957
Duras, Hiroshima mon Amour (scenario), 1959
Duras, De ziekte van de dood, 1982
Duras, Savannah Bay, 1983
Grumberg, Het atelier, 1976
VERENIGDE STATEN 19de – 20ste eeuw
Williams, Glazen speelgoed, 1944 (ook als FILM)
Williams, Tramlijn “Begeerte”, 1947 (ook als FILM)
Williams, De kat op het hete zinken dak, 1955 (ook als FILM)
Miller, Dood van een handelsreiziger, 1949 (ook als FILM)
Miller, De heksenjacht, 1953
Graczyk, Come back to the 5 & Dime Jimmy Dean, Jimmy Dean, 1976 (ook als FILM)
Higgins, Harold en Maude, 1971 (ook als FILM)
Albee, Zoo story, 1958
Albee, De droom van Amerika, 1961
Albee, Who’s afraid of Virginia Woolf?, 1962 (ook als FILM)
Albee, In wankel evenwicht, 1966
Albee, Alles voor de tuin, 1969
Albee, De dame uit de provincie (the Lady from Dubuque), 1980
Simon, De goede dokter, 1973
Simon, Fools, 1981
ITALIE 19de – 20ste eeuw
Fo, Mistero Buffo, 1970
Fo, Open huwelijk, 1983
TJECHO-SLOWAKIJE 19de – 20ste eeuw
Pavel, August, August, August, 1967
Pavel, Oorlog op driehoog, 1971
Havel, Largo Desolato, 1984
POLEN 19de – 20ste eeuw
Mrozek, Striptease, 1960
Mrozek, Tango, 1965
NEDERLAND / BELGIË 19de – 20ste eeuw
Heijermans, Op Hoop van Zegen, 1900 (ook als FILM)
Heijermans, Schakels, 1903
Heijermans, De meid, 1905
Heijermans, De Opgaande Zon, 1908
Heijermans, Beschuit met muisjes, 1910
Heijermans, De wijze kater, 1917
Fabricius, Dolle Hans, 1916
De Hartog, Het hemelbed, 1942
Claus, Bruid in de morgen, 1955
Claus, Suiker, 1958
Claus, Vrijdag, 1969
Claus, Thuis, 1975
Claus, Phaedra, 1977
Hellinga, Kees de jongen, 1970
Hellinga, Mensch, durf te leven, 1979
Keuls, Jan Rap en z’n maat, 1977
Vleugel en Vorstenbosch, De miraculeuze come-back van Mea L. Loman, 1979
Vleugel en Vorstenbosch, Srebrenica!!!, 1996
Admiraal (Werkteater), U bent mijn moeder, 1981 (ook als FILM, 1983)
Thijs, De kwekeling, 1980
Thijs, Winkeldochters, 1983
Thijs, Beneden de rivieren, 2002
Meijer, Cécile, 1981
Woudstra, Hofscènes, 1981
Woudstra, Een zwarte Pool, 1992
Komrij, Het chemisch huwelijk, 1983
Otten, Een sneeuw, 1983
Otten, Braambos, 2004
T. Schippers, Kutzwagers, 1984
Herzberg, Judith, Leedvermaak, 1982 (ook als FILM, 1989)
Herzberg, En/of, 1985
Herzberg, Een goed hoofd, 1991
Van Veldhuizen, Eten, 1991
Van Velthuizen, Affaire B, 1985
De Boer, The Family, deel 1 t/m 4, 1972
De Boer, Angelo en Rosanna, 1986
De Boer, Caïro Café, 2001
Spoor, Ismene, 1987
Spoor, Orestes, 1987
Van der Heyden, Jaloezieën, 1989
Reisel, Op de hellingen van de Vesuvius, 1989
Mol, Ifigeneia Koningskind, 1989
Mol, Vertel Medea vertel, 1994
Terpstra, De Troje Trilogie, 1994
Dullemen, Schrijf me in het zand, 1989
Dullemen, Labyrint, 1991
Dullemen, Oidipous (i.s.m. Erik Vos), 1996
Dros, De maan en de muizenkoning, 1991
Dros, Koning Odysseus, 1995
De Bond, Mirad. Een jongen uit Bosnië, 1993
Rijnders, Dollie of Avocado’s bij de lunch, 1977
Rijnders, Eczeem, 1982
Rijnders, Liefhebber, 1992
Rijnders, Tragedie, 2007
Adam, Over Morgen, 1988
Adam, Aan de overkant, 2005
Van Oel, Mooi gif, 1999
Van Lohuizen, Heb je mijn kleine jongen niet gezien?, 1990
Goos, Familie, 1999 (ook als FILM, 1999)
Goos, Cloaca, 2002 (ook als FILM, 2003)
Lanoye, Ten oorlog (naar Shakespeare), 1997
Lanoye, De Jossen, 2004
Lanoye, Diplodocus Deks, 2004
Lanoye, Hamlet vs Hamlet, 2014
Duyns, Ouderdomsvlekken, 1995
Duyns, GSM, 2003
Sierens, Bernadetje, 1996
Sierens, Mijn Blackie, 1998
Verburg, Vaders & Eieren, 1996
Verburg, Een kleine sneeuwstorm, 2003
Wittenbols, Doodrijp, 1996
Wittenbol, Noordeloos, 1997
Wittenbols, Atalanta, 2003
Wittenbols, Zullen we het liefde noemen, 2003
Van Warmerdam, Kleine Teun, 1997 (ook als FILM, 1998)
Van Warmerdam, De verschrikkelijke moeder, 2004
Gerritsen, Huisvrouw, 1999
Gerritsen, Lijk, 2003
Van Woensel, Ilias, 2003
Van Woensel, Agamemnon in dubio, 2005
Rob de Graaf, Geslacht, 2004
Vekemans, Zus van, 2005
Deze repertoire-lijst is nog onvolledig wat betreft recente perioden!
Toevoegingen zijn van harte welkom.