TIP: hou je smartphone overdwars – dus horizontaal !
Welkom… tussen de coulissen!
Dit is een plek voor wie in de praktijk te maken krijgt met dramaturgie, met drama-analyse. Als regisseur, als speler, als docent drama, als theatermaker. Voorop staan hier de concrete, uitvoerige en degelijke analyses van toneelstukken. Je vindt hier geen hap-snap simpele antwoorden – en de smartphone is niet echt de handigste plek om door al het materiaal heen te surfen. Maar wie tijd en aandacht heeft, zal hier hopelijk nog méér vinden dan gezocht!
DRAMA ANALYSE
Dramaturgische analyses van toneelstukken en films.
Wanneer je in dat lijstje een titel van een toneelstuk aanklikt, verschijnt de inhoudsopgave van die analyse. Het gaat dan meestal over het handelingsverloop, de personages en de stijl van het stuk. Er zijn zowel zeer uitgebreide analyses als ook wat kleinere.
KAARTENBAKKEN
– What’s in a name? Een verzameling van namen van personages, toneelstukken en films.
– Repertoire-lijst. Een lange rij met titels uit de theatergeschiedenis, vanaf Griekse Oudheid tot 20ste eeuw.
– Lexicon. Een lijst met allerlei vaktermen uit theater, film, dramaturgie.
TERZIJDE Een bonte verzameling van feiten en curiositeiten.
ACHTER HET DOEK Daar vind je de afzender van deze site. 
Bij iedere analyse is er ruimte voor vragen en opmerkingen.
Je kan ook hier beneden een reactie plaatsen.
Toi toi toi!
Hans Holthaus
Dag Hans,
Bedankt! Hier kan ik wat mee. Ik had het inderdaad over de Antigone van Sophocles die ik me uit de les herinner. Ik heb een deel van mijn aantekeningen terug gevonden dus nu kom ik ineens een stuk verder. Ik ben benieuwd naar de vergelijking met Anouihl, wellicht zijn er meerdere geïnteresseerden, dan doe ik graag mee!
Ik hou je website in de gaten.
Groetjes, Marijke
OK! En als je nog vragen hebt over Antigone van Sophocles, laat dan maar even weten. Groeten, Hans
Hoi Hans!
Wat een geweldige website, ik ben erg benieuwd naar Bedrog. Ik had een vraagje: ik zou graag nog eens een goede, aristotelische analyse van Antigone doorlezen. Kan jij mee daar aan helpen? En ik vroeg me af of je ook de geschiedenis en een simpele uitleg van de methode op de site kan zetten. Groetjes, Marijke
Hallo Marijke,
Dank voor je reactie! Binnenkort moet ik inderdaad eens Bedrog gaan uitwerken, want dat blijft al wat lang achter de schermen. Als je vraagt naar analyse van Antigone neem ik aan dat je de versie van Sophocles bedoelt? Er zijn namelijk ook nog varianten met dezelfde titel. In lessen of korte workshops leg ik wel eens Antigone van Sophocles naast Antigone (1942) van Anouilh. Dat levert mooie vergelijkingen op, vooral ook in twee maal het handelingsverloop: dan wordt duidelijk dat Anouilh heel bewust een dramaturgisch spelletje speelt met het verloop dat Sophocles presenteert.
Omtrent beide drama’s bestaat een onuitroeibaar misverstand, dat zichzelf hardnekkig in leven houdt.
1) Wie (via internet of hoe dan ook) zoekt naar Antigone, Sophocles, krijgt direct een analyse voor ogen waarin niet Antigone, maar Creon tot protagonist wordt gebombardeerd. Dat komt door het misverstandje dat Antigone wat eerder van toneel verdwijnt dan Creon… maar de protagonist (!) speelt in dit stuk meerdere rollen – voor wie dat ziet! – en is dus nog lang niet van het toneel verdwenen.
Met Creon valt trouwens ook geen enkel lijden te bedenken dat aan de eisen voldoet. Etcetera..!
Een scherpe uitleg hierover is trouwens te vinden bij de voorbeeld-analyse die Verhagen maakt in zijn Dramaturgie (1927 resp 1963)
2) Anouilh schreef zijn Antigone in 1942 – en alleen al dit jaartal roept kennelijk steeds weer om de onvermijdelijke ‘conclusie’ dat dit stuk ‘dus’ wel over de Tweede Wereldoorlog moest gaan. Ik zou echter niet weten waar die vooringenomen associatie goed voor is, want daar wordt geen enkele handeling aan gewijd en zoiets is nooit ergens onderwerp. Men plakt a.h.w. a priori de ‘Griekse uitleg’ over het werk van Anouilh heen, i.p.v. omgekeerd eens open te kijken wat Anouilh zélf doet. Wat wel zou kunnen opvallen, is dat het woord kind nadrukkelijk en vele tientallen malen de lucht vult…!
En wanneer Antigone (figuurlijk) van het toneel is verdwenen, mag en moet Creon weer overgaan tot de orde van de dag, met naast zich…. een kind (nu nog wel, tenminste…). Anouilh toont de onvermijdelijke strijd in het menselijke leven van alle eeuwen: van kind via puber doorworstelen naar volwassene.
Een strijd waarvan de afloop tevoren bekend is – zoals ook bij de vertoning van een Griekse tragedie voor het Griekse publiek: afloop tevoren bekend! Tot hier dan maar een tipje van de sluier, want anders blijven we aan de gang.
Waarschijnlijk ken jij de versie van Sophocles uit de les. Op papier heb ik die analyse helaas niet beschikbaar. Als jij de vergelijking met Anouilh nog niet kent, dan kan daar misschien nog eens een werkgroepje over worden opgezet met enkele ‘lotgenoten’.
Tenslotte nog even over ‘de theorie’ achter het handelingsverloop, waar je naar vraagt. Het gaat niet lukken om die nu snel op internet te zetten. Voor wie de uitleg al kent valt alles in een paar regeltjes wel samen te vatten, maar dat leidt voor anderen juist weer tot snelle misverstanden. Dus… helaas geen verdere uitleg van de theorie! Zie verder bij tabblad PROLOOG.
Maar wat hier in ieder geval juist wel kan: concrete vragen neerleggen over het handelingsverloop van een specifieke drama! Dus wanneer je iets (een verloop, een scène, een personage…) uit de knoop wil halen, leg dat dan maar neer via DIALOOG. Hopelijk heb je daar dan wat aan.
Veel succes ondertussen, met groeten, Hans.
…een goede aanvang is het halve werk (wilde bijna ‘Holthaus werk’ schrijven maar dan zou je twee woordspelingen in één zin krijgen en dat is verwarrend, toch Hans?). Fijne site, keep on building the good stuff!
Ha Nick, Fijn dat jij altijd wel een steentje wilt bijdragen! En één woordspeling is inderdaad al genoeg, zeker wanneer die solo al steengoed is. Keep on raising it!